Nijkerk voor één dag het walhalla voor de geit, maar de sector beeft: 'We worden met de nek aangekeken'
In dit artikel:
In de hallen van Hart van Holland in Nijkerk was zaterdag het Nationaal Geiten Event: tientallen geitenrassen en hun houders verzamelden zich voor keuringen en een vakbeurs. De bijeenkomst toonde niet alleen de fokkunst en nieuwe producten voor de sector, maar ook de bezorgdheid onder geitenhouders sinds een recent RIVM-rapport stelde dat wonen dicht bij geitenstallen mogelijk samenhangt met een grotere kans op longontsteking — een verband dat volgens het RIVM tientallen in stallen aangetroffen bacteriën als mogelijke verklaring heeft. Het rapport suggereerde dat dat fenomeen jaarlijks tot zo’n honderd doden zou kunnen leiden.
De kleine groep bedrijfsmatige geitenhouders in Nederland — naar schatting zo’n 350 bedrijven met per bedrijf enkele honderden tot enkele duizenden dieren — voelt zich onder druk gezet. De sector worstelt nog steeds met de nasleep van de Q-koortsuitbraken van bijna twintig jaar geleden, en veel boeren ervaren nu maatschappelijke scepsis en bestuurlijke beperkingen. „Het is een enorme klap voor de sector,” zegt Jos Tolboom, LTO-vakgroepvoorzitter en geitenhouder, over de impact van de publiciteit en onzekerheid.
Tegelijk wijzen houders zoals Theo Dekker erop dat veel «zou kunnen» en «waarschijnlijk» in het RIVM-rapport staan en dat het lastig is om een direct oorzakelijk verband tussen stalbacteriën en menselijke longontstekingen onomstotelijk te bewijzen. Daardoor voelt de sector zich machteloos: het is te klein om met grootschalig onderzoek tegenspraak te leveren en de beeldvorming schaadt de bedrijfsvoering.
Bestuurlijk heeft dit al gevolgen: sinds 2017/2018 hanteren de meeste provincies een soort geitenstop, waarmee het maximaal aantal dieren per bedrijf is beperkt. Na een decennium van groei — vooral door de vraag naar geitenmelk — daalde het aantal geiten in 2024 voor het eerst; het CBS telde in 2024 ongeveer 636.175 dieren. Provinciale vergunningverlening voor uitbreiding of nieuwe melkstallen is vrijwel stilgevallen, wat de economische toekomst van veel geitenbedrijven onzeker maakt.
De Gezondheidsraad bereidt aanvullend onderzoek en beleidsadvies voor; een minister zal uiteindelijk beslissen over eventuele maatregelen. Tot die tijd blijven geitenhouders tussen economische belemmeringen en publieke zorgen balanceren.