Muzikale theaterode aan Hammer kapper Kobes: 'Hij was misschien wel meer bezig met muziek dan met knippen'
In dit artikel:
Knappe, meesklinkende biografie van een dorpsfiguur vormt de basis van KOBES, een nieuwe voorstelling van Annely Noeverman over kapper en duizendpoot Johannes Kobes (1913–1994) uit Den Ham. Noeverman, zelf opgegroeid in het brinkdorp, maakte het stuk ter gelegenheid van het honderdjarig bestaan van muziekvereniging Juliana: Kobes was daar decennialang het kloppend hart — meer animator en verhalenverteller dan alleen knipmeester — en via de muziek vond hij zijn plek in het dorp, hoewel hij van origine uit Vriezenveen kwam en dus als buitenstaander werd gezien.
De voorstelling verweeft humor en trauma. Humor wordt neergezet als Kobes’ overlevingsstrategie: hij lachte en praatte, en verzamelde uit de kappersstoel materiaal voor revues en dorpsanekdotes. Tegelijkertijd beroert het stuk het zwijgen rond het busdrama van 1955, toen het Hervormd Jeugdkoor op weg naar een optreden bij Osnabrück in vlammen opging; twee kinderen kwamen om, de rest bleef levenslang getekend. In Den Ham bleef het incident lange tijd onbesproken. Noeverman maakte uitgebreid onderzoek en laat in KOBES zien hoe mensen op uiteenlopende manieren omgaan met zo’n gebeurtenis — en hoe muziek kan bieden wat praten niet altijd lukt: troost, verbinding en verzoening.
Ook het thema grensoverschrijdende noaberschap krijgt aandacht: kort na de oorlog bouwden bewoners uit Osnabrück bruggen, openden huizen voor Nederlandse ouders van slachtoffers en gaven later het koor een concert — een voorbeeld van verzoening en muziek als verbindende kracht. Daarnaast komt Kobes’ maatschappelijke rol aan bod; hij was niet alleen muzikant en revuesschrijver, maar ook politicus en initiatiefnemer, onder meer bij het realiseren van een lokaal zwembad — een verhaal dat Noeverman mogelijk in een volgend stuk verder wil uitdiepen.
Laurens ten Den, mede-auteur en zelf type van de dorpsgrappenmaker, speelt uiteindelijk de hoofdrol onder Noevermans regie. KOBES is te zien van 30 augustus tot en met 13 september op de buitenlocatie Meersendijk in Den Ham.