Kritiek op defensie wegens laagvliegoefeningen: 'Communicatie met veehouders moet beter'
In dit artikel:
LTO Noord reageert scherp op een incident in Hardenberg waarbij een koe zo schrok van laag overvliegende Apache-helikopters dat ze gewond raakte en door een dierenarts moest worden laten inslapen. Voorzitter Dirk Bruins benadrukt dat dit toont dat de communicatie rondom laagvliegoefeningen tekortschiet en dat Defensie beter rekening moet houden met het dierenwelzijn. Uit zijn ervaring veroorzaakt het overvliegen van een Apache op geringe hoogte bij vee vaak paniek met soms desastreuze gevolgen; LTO Noord wil hierover met het ministerie in gesprek.
Het conflict speelt tegen de achtergrond van een forse uitbreiding van laagvlieguren door de krijgsmacht: Defensie wil het aantal uren opvoeren tot 2.500 per jaar en breidt het aantal oefengebieden uit van twaalf met acht nieuwe zones. Geografisch noemen betrokkenen gebieden als de Veluwe, Randmeren, Achterhoek en locaties rond voormalig vliegveld Twenthe — waar de oefening Centaur Wrath nog doorgaat op 26–28 augustus tussen 09:00 en 16:30 uur, met vluchten rond Twenthe, Raalte, Hardenberg en Havelte-Oost.
Burgemeester Maarten Offinga van Hardenberg heeft Defensie eveneens opgeroepen beter rekening te houden met de effecten op mensen en dieren en wil betere voorlichting naar agrariërs en inwoners. Het geluid van helikopters die op enkele meters hoogte scheren is volgens bewoners oorverdovend en leidt naast dierenleed ook tot materiële schade (losgetrilde dakpannen, scheuren in muren). Jaarlijks ontvangt Defensie honderden klachten en betaalt het voor schadevergoedingen: in Gelderland bedraagt het gemiddelde schadebedrag zo’n 70.000 euro per jaar.
Wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat dieren wennen aan constant, voorspelbaar geluid, maar helikopterlawaai levert de heftigste, meest verstorende reacties op. Veehouders zien vooral koeien, paarden, kippen en herten de grootste risico’s lopen; soms moeten dieren door zelfverwonding worden geëuthanaseerd of krijgen ze kostbare veterinaire zorg.
Defensie stelt dat laagvliegen noodzakelijk is om realistisch te trainen en om in oorlogssituaties onder de radar te blijven. Om overlast te beperken informeert het ministerie gemeenten, veiligheidsregio’s en bewoners over oefeningen en geeft het praktische tips aan veehouders (dieren binnenhouden of in beschutte weides, jongvee bij de groep houden, overleggen met de dierenarts). LTO Noord wil echter dat communicatie en operationele planning verbeteren om herhaling van dodelijke incidenten en hoge maatschappelijke kosten te voorkomen.