Hoe het belang van de UT voor Twente niet altijd op waarde wordt geschat: 'We blijven vechten'

In dit artikel:

Met de omstreden komst van spreker Dick Schoof als officiële aftrap van het nieuwe collegejaar staat de Universiteit Twente (UT) symbool voor een breder debat: de universiteit kwam de afgelopen jaren onder druk te staan door forse bezuinigingen en reorganisaties, en dat heeft het lokale studentenleven en het imago van de instelling geraakt. Dat bleek onder meer uit reacties van studenten zoals Lars van de Zandschulp, die het betreurt dat veel Nederlanders — zelfs bezoekers van festivals in Enschede — niet weten dat er een universiteit op de campus zit. De UT voelt voor velen als een geïsoleerd campus-eiland ver buiten het stadscentrum, in tegenstelling tot universiteitssteden als Groningen of Utrecht.

Cijfers onderstrepen zowel de regionale betekenis als de uitdagingen. Rond 2018/19 woonde ongeveer 75 procent van de afstudeerders tijdens hun studie in Twente; vijf jaar later blijkt daarvan nog circa 41 procent in de regio te wonen. De stayrate van Nederlandse afgestudeerden lag hoger (49%) dan die van internationale alumni (13%). Deze internationale component staat in Den Haag regelmatig ter discussie — kritisch commentaar van politici over subsidie aan vooral Duitse psychologiestudenten illustreert dat spanningsveld — maar Nuffic signaleert ook positieve ontwikkelingen: het aandeel internationale afgestudeerden dat in Nederland blijft, stijgt, en vooral technisch afgestudeerden blijven vaker aan het werk in Nederland (ongeveer 65% één jaar na afstuderen).

Economisch speelt de UT een rol als aanjager van werkgelegenheid en innovatie. Kennispark en de campus huisvesten ruim 450 bedrijven en samen met de universiteit leveren ze ruim 11.000 banen op. Het aantal bedrijven op het park en op het campusdomein groeide de afgelopen jaren sterk; het aantal start-ups en banen nam fors toe. Voorbeelden als QuiX Quantum — een spin-off die werkt aan een kwantumcomputer gebaseerd op lichttechnologie en inmiddels zo’n vijftig medewerkers telt — tonen hoe ideeën van studenten en onderzoekers kunnen uitgroeien tot schaalbare bedrijven. Oprichter Jelmer Renema benadrukt dat internationale expansie onvermijdelijk is voor succes, maar dat groei ook regionale toeleveranciers versterkt.

Regionale bestuurder en Twente Board-voorzitter Ank Bijleveld waarschuwt dat de regio soms te lichtvaardig omgaat met het belang van de UT. De universiteit fungeert volgens haar als vliegwiel: ze levert talent, stages en kennis die belangrijk zijn voor hoogwaardige maakindustrie en innovatieve mkb-bedrijven in de regio. Om die positie uit te bouwen zette zij zich onder meer in voor 72 miljoen euro rijksreserve voor Twentse chipplannen. Het doel is richting 2030 bijna 10.000 instromers in de chipsector (UT, Saxion, ROC) te krijgen — een strategische keuze gezien de economische relevantie van chips.

Alumni en regionale ondernemers signaleren de cruciale rol van de UT voor beschikbaarheid van technisch talent; bedrijven als Thales noemen de universiteit onmisbaar. Tegelijk pleiten betrokkenen ervoor de waarde van de UT beter te communiceren in Den Haag en daarbuiten, mede omdat Nederland en Europa streven naar meer technologische zelfvoorziening. De UT telt circa 12.000 studenten uit 85 nationaliteiten (35% internationaal), ruim 4.000 medewerkers en een jaarbegroting van ongeveer 500 miljoen euro (cijfers eind 2024).

Kort samengevat: de UT is kleinschalig maar hoogwaardig en functioneert als motor voor regionale economie en innovatie. Tegelijk worstelt de universiteit met imago, retentie van afgestudeerden in de regio en de gevolgen van landelijke bezuinigingen — thema’s die voor de toekomst van Twente en het Nederlandse technologisch ecosysteem bepalend kunnen zijn.