Drooglegging Zuiderzee doodsteek voor visserij in Genemuiden: 'Het gevolg was bittere armoede'

In dit artikel:

De 83‑jarige amateurhistoricus Henk Beens uit Genemuiden publiceert binnenkort zijn twaalfde boek: Brood uit het water, deel 2. Het omvangrijke naslagwerk – op A4‑formaat 368 pagina’s met zo’n 550 foto’s – behandelt de visserij en het leven rond de voormalige Zuiderzee vanaf 1900 en geeft de lokale vissersfamilies een gezicht. Beens werkte samen met zijn vriend Willem van der Haar in het Zuiderzee‑archief in het Erfgoedcentrum Lelystad en gebruikte daarnaast gesprekken die hij in de jaren tachtig voerde met oud‑vissers (families als Van den Berg, Hoekman, Kolk, Beens, Timmerman en Eenkhoorn).

Historische feiten en menselijk leed worden gecombineerd: eind 19e eeuw fungeerde Genemuiden vooral als aanvoerhaven voor zeevis – miljoenen haringen passeerden er en er waren zes rokerijen – en in de eerste helft van de 20e eeuw stonden 62 geregistreerde vissersboten ingeschreven. De aanleg van de Afsluitdijk en de transformatie van de Zuiderzee tot het IJsselmeer trokken echter een zware wissel: de visserijsector verviel, rond de crisisjaren liepen arbeidersloosheid en armoede hoog op (in 1935 bereikte het werkloosheidspercentage in Genemuiden circa 72,2%). Veel vissers moesten uitwijken naar plaatsen als Spakenburg, Urk en Makkum of werden ingezet bij werkverschaffingsprojecten in Giethoorn en Staphorst. Uiteindelijk bleef de thuishaven slechts vier kotters over met visserij op het Ketelmeer, en tegenwoordig is Ben Timmerman de laatste beroepsvisser; nog één vissersboot ligt in de haven.

Beens’ eerdere boek Brood uit het water (2023) besloeg 1275–1900; dit nieuwe deel sluit daar op aan. Het boek verschijnt onder auspiciën van Stichting Stadswacht Genemuiden en wordt officieel gepresenteerd op 4 oktober in het nieuwe Tapijtmuseum. Geïnteresseerden kunnen informatie of een bestelling aanvragen via h.beens85@kpnplanet.nl.