De grens tussen Salland en Twente ligt niet bij de Regge: maar waar wel?
In dit artikel:
Het liedje dat Twente bezingt met de regels over Dinkel en Regge legt een fout bloot: Rijssen, vaak de ‘poort van Twente’ genoemd, ligt westelijk van de Regge. Die inconsequentie weerspiegelt een bredere verwarring over waar Salland ophoudt en Twente begint. Lokale bewoners ergeren zich eraan dat Twente steeds meer terrein lijkt te claimen — van festivals als Dauwpop in Hellendoorn tot toeristische overzichten waarin de Sallandse Heuvelrug als Twents natuurjuweel wordt gepresenteerd.
Rijssenaar en streekkenner Joop Voortman (55), cartograaf en geodata-analist, wijst erop dat de natuurlijke scheidslijn niet de Regge of Dinkel was, maar een uitgestrekt veengebied dat ooit van Friezenberg bij Markelo tot aan Coevorden liep. Door ontginning is die grens nu onzichtbaar geworden. Historische kaarten (onder andere de Ten Have-kaart uit 1648 en het kadaster van 1823) tonen dat de grens tussen beide streken lang niet willekeurig was: belasting- en markengrenzen bepaalden welke dorpen tot welk bestuursgebied hoorden.
Praktisch voorbeeld: dorpen als Den Ham, Holten en Hellendoorn voelen Sallands, terwijl Rijssen en Vriezenveen duidelijk bij Twente horen. Nijverdal blijkt een grensgeval: veel kerngebieden zijn historisch Sallands — zoals het buurschap Noetsele en grotendeels de Kruidenwijk — maar andere delen (Eversberg, ’t Lochter, het zuidelijke deel van nieuwe wijken) zijn Twents. Aan de oostkant is de situatie eenvoudiger: waar Duitsland begint, houdt Twente op; ook de scheidslijn met de Achterhoek is weinig controversieel.
Bestuurlijk is het landschap verder veranderd. De rijksoverheid werkt met statistische regio’s voor het CBS; daardoor bestaat ‘Salland’ als officiële regio niet meer in die indeling: gemeenten als Deventer, Raalte en Olst-Wijhe vallen onder ‘Zuid-West Overijssel’. Regio Twente als politiek orgaan hield op in 2022 te bestaan, maar samenwerking tussen de veertien Twentse gemeenten gaat door via organisaties als Brandweer Twente, GGD Twente en de veiligheidsregio. Gemeenten als Rijssen-Holten, Twenterand en Hellendoorn liggen deels op historisch Sallands grondgebied maar worden bestuurlijk tot Twente gerekend.
Ondanks bestuurlijke verschuivingen leeft het Sallandse streekgevoel sterk. Dat bleek in 2021 bij de wedstrijd voor een officiële Sallandse vlag: 131 inzendingen en ruim 9.000 stemmen. Erfgoedspecialist Marieke van Zanten benadrukt dat grenzen wel door bestuurlijke lijnen worden bepaald, maar identiteit vooral afhangt van het gevoel van mensen. Voor velen blijft de streeknaam een manier om zich te onderscheiden in een tijd van nationale winkelketens en groeiende uniformiteit — een reden waarom de discussie over waar Salland eindigt en Twente begint emotioneel geladen blijft.